اوتیسم از تشخیص تا درمان

اوتیسم چیست؟

اوتیسم اختلالی رشدی-عصبی است  که به اختلال در رشد و عملکرد مغز طی دوران رشد آن رخ می دهد. این اختلال بیشتر به صورت مشکلاتی در حیطه های  اجتماعی، ارتباطی، و بازی های تخیلی در رشد کودک  خود را نشان می دهد . اتیسم یکی از چهار ناتوانی رشدی اصلی است و از هر یک هزار کودک متولد شده ،یک یادو کودک به آن مبتلا هستندمشکل بیماران مبتلا به اوتیسم برای برقراری ارتباط با دیگران ناشی از ضعف ارتباط بین بخشهای مختلف مغز آنهاست.

معمولا اوتیسم در تمام طول زندگی فرد و با شدت های مختلف باقی می ماند .تشخیص عمده آن  به وسیله مشاهده بالینی است . ازانجایی که  علایم و شدت آن  در دامنه خفیف تا شدید قرار می گیرد. از این رو به آن اختلال طیف اوتیسم گفته می شود. تشخیص و تعیین روش درمان و نیز بررسی میزان پیشرفت مراحل درمان این کودکان نیازمند افراد متخصص با دانش کافی می باشد .اوتیسم را میتوان در ۹ تا ۱۴ ماهگی تشخیص داد..

نشانه های عمومی بیماری اُتیسم :

افراد اُتیستیک می توانند ترکیبی از این رفتارها را داشته باشند و الزاماً نباید رفتارهای اختلالی تعیین شده را به صورت یکجا از خود نشان بدهند . ممکن است دو کودک که یک تشخیص برای آنها داده شده است ، از نظر رفتاری با هم تفاوت نشان بدهند واز نظر مهارت ها نیز با هم تفاوت داشته باشند .ممکن است والدین کلمات متفاوتی را در رابطه با بیماری این کودکان بشنوند مانند شبه اُتیسم ، متمایل به اُتیسم ، طیف اُتیسم ،اُتیسم با عملکرد بالا و پائین ، با توانائی بالا و پائین . والدین باید توجه داشته باشند که مهمتر از عنوان بیماری ، پرداختن به درمان صحیح و به موقع آن است . باید در نظر داشت که بسیاری از این کودکان با درمان مناسب و به موقع می توانند مطالب را بیاموزند ، رفتارهای درست را از خود نشان داده و در آینده مانند افراد عادی زندگی کنند . اما بدست آوردن این اهداف مستلزم درمان به موقع و درست ، تحمل مشکلات و سختی های مربوط به این درمان است .

هر شخص اُتیستیک مانند بقیه افراد جامعه دارای شخصیت مختص به خود است و مانند تمامی افراد خصوصیات خاصی را دارا می باشد .بعضی از این کودکان ممکن است که از نظر گفتاری تأخیر کمی داشته و بتوانند با کمی کمک، ارتباط کلامی مناسبی را با دیگران بر قرار کنند ولی همین کودکان ممکن است از نظر ارتباطات اجتماعی رفتار مناسبی را از خود نشان ندهند . گاهی این کودکان برای شروع صحبت و تبادل کلامی ممکن است مشکل داشته باشند . افراد اوتیستیک معمولا در مکالمات ، یکطرفه رفتار می کنند یعنی فقط در رابطه با چیزی که خود علاقه دارند صحبت می کنند و از صحبتهای طرف دوم چیزی نمی فهمند .

معیارهای اختلال طیف اوتیسم بر اساس نظام تشخیصی DSM 5

الف ) فرد به طور دایم و در موقعیت های مختلف، در ارتباط اجتماعی و تعامل اجتماعی مشکل دارد و این موضوع را معیارهای زیر نشان میدهد:

۱- فرد در تقابل اجتماعی-هیجانی نقص دارد: نقص درتعامل اجتماعی-هیجانی متقابل یک طیف است که از نزدیک شدن به دیگران بصورت غیر عادی و عدم مصاحبت نوبتی شروع می شود، با علاقه اندک در به اشتراک گذاشتن علایق، هیجان ها و عواطف خود و واکنش نه چندان زیاد و مناسب به علایق و هیجان ها و عواطف دیگران ادامه می یابد و به بی اعتنایی کامل به تعامل اجتماعی و پیشقدم شدن در آن ختم می شود.

۲- فرد در رفتارهای ارتباطی غیرکلامی، که برای تعامل اجتماعی ضرورت دارند، نقص دارد: نقص در رفتارهای ارتباطی غیر کلامی یک طیف است که از ضعف فرد در ادغام روشهای ارتباطی کلامی و غیرکلامی شروع میشود، با نابهنجاری در تماس چشمی و زبان بدن، یا نقص در درک روش های غیرکلامی و استفاده از آنها ادامه می یابد و به فقدان کامل حالات هیجانی صورت یا ژست های بدنی ختم می شود.

۳-  فرد در ایجاد، حفظ و درک روابط میان فردی نقص دارد: نقص در ایجاد و حفظ روابط میان فردی یک طیف است که از دشواری در تنظیم رفتار برای مطابقت داشتن با موقعیت های اجتماعی مختلف شروع می شود، با دشواری در بازیهای تخیلی با دیگران و دوست پیدا کردن ادامه می یابد، و به عدم علاقه ظاهری به مردم ختم می شود. (به نظر می رسد که فرد به دیگران علاقه ندارد).

ب:  مجموعه ای از رفتارها، علایق و فعالیت های محدود و تکراری، که حداقل با دو مورد از موارد زیر مشخص می شود:

۱- فرد حرکات فیزیکی کلیشه ای و تکراری دارد، یا از اشیا همیشه به یک شکل استفاده می کند (مثلاً حرکات کلیشه ای ساده، اکولالیا ( یعنی تکرار تمام یا بخشی از آنچه می شنود یا از او پرسیده می شود)، استفاده تکراری از اشیا، یا عباراتی که خاص خود فرد است

۲- فرد به شدت پایبند کلیشه  است، رفتارهای کلامی و غیرکلامی او نظم وترتیب خاصی دارند و بشدت در مقابل تغییر مقاومت نشان میدهد. (مثلا حرکات فیزیکی با نظم وترتیب خاص، پافشاری بریک مسیر همیشگی، پافشاری بر یک غذای همیشگی، سئوالات پی در پی و تکراری، یا ناراحتی شدید در مقابل کوچکترین تغییرات .

۳- فرد علایقی بسیار محدود و ثابت دارد که از لحاظ شدت یا میزان توجه غیرعادی هستند (مثلاً دلبستگی شدید به اشیای غیر معمولی، یا اشتغال ذهنی درمورد موضوعات غیر عادی، دامنۀ علائق فرد بسیار محدود است، یا علائقش را اصلا تغییر نمی دهد .)

۴- واکنش افراطی یا تفریطی در مقابل محرکهای حسی یا علاقۀ غیر معمولی به بعضی جنبه های حسی محیط (مثلا، فرد ظاهراً به درد/ گرما/ سرما بی تفاوت است، به بعضی صداها و یا بافت های اشیاء واکنش شدید نشان می دهد، بعضی اشیاء را بطور افراطی بو یا لمس می کند به بعضی نورها یا اشیا چرخان علاقۀ بسیار شدیدی نشان می دهد)

ج:  علائم باید در نوزادی و خردسالی حضور داشته باشند (هرچند ممکن است فقط زمانی به چشم بیایند که الزام های اجتماعی از توانایی های محدود فرد فراتر می روند یا ممکن است استراتژی هایی که فرد در دوره های بعدی زندگی یاد گرفته است آنها را پنهان کنند)

د: علائم در عملکرد اجتماعی، شغلی یا سایر زمینه های عملکردی مهم اختلال ایجاد می کنند.

توجه: افرادی که طبق معیارهای ورژن قبلی مبتلا به اختلال اوتیستیک، اختلال آسپرگر، یا اختلال رشدی فراگیر نامشخص شناخته شده اند، اکنون باید مبتلا به اختلال طیف اوتیسم تشخیص داده شوند. افرادی که در ارتباط اجتماعی نقص های شدید دارند، اما علائمشان معیارهای لازم برای اختلال طیف اوتیسم را کامل نمیکند، باید از نظر احتمال اختلال ارتباط اجتماعی (پراگماتیک) بررسی شوند.

برای والدین دانستن این مطلب که کودک آنها اُتیسم می باشد تجربه تلخ و دردناکی است . برای بسیاری از خانواده ها ممکن است این تشخیص بسیار تکان دهنده و غیره منتظره باشد ، بعضی از والدین هم ممکن است ماه ها و یا سالها به دنبال این باشند که با انجام آزمایشات دقیق تر عدم وجود اُتیسم را در کودک خود ثابت کنند .به هر حال والدین کودکانی که به تازگی متوجه این حقیقت شده باشند سئوالهای بدون جواب بسیاری در پیش روی خود می بینند . در دهه های گذشته معمولا این کودکان را در مراکز نگهداری کودکان معلول ذهنی قرار می دادند . متخصصین اطلاعات کمی در مورد این بیماری و راه های در مان آن داشتند و همچنین خدمات اجتماعی کمی برای این بیماران وجود داشت . امروزه اگر چه هنوز محققین و متخصصین در حال تحقیق بر روی علل و درمان این بیماری می باشند ولی نسبت به سالهای گذشته پیشرفت چشمگیری را مشاهده می کنیم . به این ترتیب آینده روشنتری را می توانیم برای این کودکان انتظار داشته باشیم .   در حالی که هنوز درمان قطعی برای اُتیسم پیدا نشده است ولی روشهای درمانی مناسبی وجود دارند که با آنها می توان به این کودکان کمک کرد تا از توانائی های بسیار بیشتری بهره مند شده و حتی نمونه هائی نیز از بهبود کامل دیده شده است .  در درمان کودکان اُتیستیک باید حتما این مورد در نظر گرفته شود که روش درمان برای هر کودک باید متناسب با توانائی ها و شدت اختلالات او برنامه ریزی شود .

برچسب‌هااوتیسم, کاردرمانی, کاردرمانی تهران, کاردرمانی جسمی, کاردرمانی غرب تهران, مرکز توانبخشی امیرکبیر, مرکز کاردرمانی